Nguyên tắc tự dạy con tại nhà

Tôi biết cha mẹ nào cũng mong muốn con thông minh, và thông minh từ rất sớm. Đây là một mong muốn rất chính đáng - tôi cũng muốn điều đó cho con tôi. Nhưng làm sao để con thông minh trong độ tuổi 0-5 không phải là những flashcard và những bộ đĩa hoạt hình tiếng Anh. Chúng ta có thể làm gì mà không tốn một xu nào? Chúng ta có thể dạy con tại nhà rất nhiều thứ không một xu nào có thể mua được và không một ai hay một sản phẩm nào thay thế được cha mẹ.

Tương tác với con

Con bạn cần bạn. Chỉ theo những cách rất đơn giản đã được khoa học chứng minh:

1. Con cần bạn dành thời gian cho con, lắng nghe, quan tâm, nhạy cảm, thể hiện tình yêu thương với con. Cảm thấy an toàn là yếu tố đầu tiên để trí thông minh phát triển. Hãy ôm con bạn thật nhiều. Khoa học cho thấy một cái ôm tưởng như đơn giản nhưng lại có rất nhiều tác dụng: giảm stress, tăng cường hệ miễn dịch, tăng cảm giác hạnh phúc, trẻ cảm thấy an toàn và phát triển lòng tự trọng...



Con cần bạn dành thời gian cho con, lắng nghe, quan tâm, nhạy cảm, thể hiện tình yêu thương với con (Ảnh minh họa).
2. Con cần bạn tương tác, trò chuyện với con. Bên cạnh việc cảm thấy được yêu thương, đây là cách rất đơn giản để trẻ phát triển ngôn ngữ.

3. Đọc sách cho con là một cách hay để dành thời gian cho con: vừa dạy con những điều thú vị, vừa dựa vào đó để nói chuyện, giúp con học từ mới, khuyến khích tư duy, giúp trẻ tăng khả năng tập trung, và tạo thói quen đọc sách để sau này trẻ có thể tự học.

4. Bạn có thể vận động cùng con. Chỉ cần ra ngoài đi dạo một vòng, khuyến khích trẻ chạy nhảy cũng rất đủ rồi. Vận động là cách trẻ con phát triển trí não.

5. Bạn có thể bật nhạc phù hợp với con và cùng con hát, nhảy. Nghe nhạc không chỉ vui mà còn giúp trẻ phát triển các kĩ năng vận động, cảm xúc, sự sáng tạo, và trí thông minh nói chung. Chơi nhạc còn tốt hơn nữa: kích hoạt rất nhiều vùng khác nhau tại cả hai bán cầu não.

Thay vì dạy đọc và tập trung vào các kĩ năng học như ở trường khi con ở độ tuổi lên 4 và sắp sang tuổi thứ 5, tôi dạy các nội dung sau:

Yêu loài vật và thiên nhiên

Tôi cho bé ra ngoài những khi có thể. Đi bộ quanh hồ để chỉ cho bé một số con vật, hoa sen, cây cỏ, chim chóc... Nhà tôi nuôi mèo, nên tôi cho bé chơi với mèo, chăm sóc mèo.

Tôi đọc sách và giải thích cho bé hiểu Trái đất là gì, cây cỏ lớn lên như thế nào, các con vật sinh sống như thế nào, tại sao các loài tuyệt chủng, túi ni lông và nhiều thứ hại cho môi trường ra sao... Chỉ nhìn thấy tranh hải cẩu sắp bị gấu Bắc Cực ăn thịt là bé đã phản đối, muốn bảo vệ hải cẩu.

Phép lịch sự và tôn trọng người xung quanh

Thay vì chỉ chú trọng dạy con chào hỏi, tôi dạy con tôi tôn trọng tất cả mọi người, dù là em bé hay người già. Tôi dạy con tôi cảm ơn, xin lỗi mọi người, nói nhỏ khi ra đường, vứt rác đúng nơi, không lấy những thứ không phải của mình, xếp hàng khi tính tiền hoặc chờ vào nhà vệ sinh. Tôi dạy con tôi nếu muốn yêu cầu người khác giúp đỡ thì phải nói nhỏ nhẹ, đầy đủ cả câu.

Khi đang nói chuyện với người khác, không được dùng điện thoại hoặc các thiết bị điện tử. Gia đình tôi cũng chỉ giới hạn bé dùng iPad khoảng 1 giờ mỗi ngày, và sẽ không cho phép dùng smart phone đến khi nào bé lớn.

Học tự lập và trách nhiệm

Tôi khuyến khích con tôi tự làm những thứ bé có thể tự làm được từ những việc rất đơn giản: tự đi giày, cất giày, cất đồ chơi, tự lấy sách, tưới cây, lấy và cất bát đũa, bỏ quần áo bẩn vào thùng giặt...


Yêu thương, chia sẻ và chấp nhận

Tôi khuyến khích và giải thích cho bé tại sao nên chia sẻ với em hoặc bạn. Không phải lúc nào bé cũng làm theo, nhưng tôi cũng không mắng mỏ, mà chờ đến khi nào bé bình tĩnh thì nói chuyện với bé để giúp bé phân tích tình huống.

Việc có em cũng rất có lợi cho bé. Bé có cơ hội học cách chia sẻ hàng ngày và giúp em những khi tôi yêu cầu. Tôi giúp bé hiểu nếu bé không hoàn hảo thì tôi vẫn yêu bé, nhưng điều đó không có nghĩa là tôi đồng ý với bé những khi bé cư xử không hợp lý.





Tôi khuyến khích và giải thích cho bé tại sao nên chia sẻ với em hoặc bạn (Ảnh minh họa).
Nhận biết, kiểm soát cảm xúc và hành vi đi kèm

Tôi dạy con tôi nhận biết và gọi tên các cảm xúc. Tôi dạy con tôi cảm xúc tiêu cực không xấu, và ai cũng có lúc như vậy. Quan trọng là cần hiểu những cảm xúc đến rồi sẽ đi, không nên níu kéo hoặc để cho chúng cuốn mình đi mất.

Khi bé tức giận, tôi đưa bé ra một chỗ riêng không có ai, chờ cho bé bình tĩnh lại rồi nói chuyện. Cách rất đơn giản để giúp bé bình tĩnh là đồng cảm và ôm bé.

Đọc sách

Mẹ con tôi đọc sách hàng ngày với nhau, từ những câu chuyện đến những điều thú vị về nhiều chủ đề, từ các con vật, nông trại, các loại xe và máy móc, bộ não và cơ thể người, cách xem đồng hồ, vũ trụ, những gì diễn ra trong thành phố... Đọc sách là một phần quan trọng của quá trình tự học. Một khi đã có thói quen đọc sách, không có khó khăn gì để tìm hiểu về rất nhiều đề tài - qua đó chúng ta có thể tự hoàn thiện mình.

Trân trọng cơ thể và giữ gìn sức khỏe

Con tôi rất kén ăn và thường xuyên từ chối ăn. Cách tốt nhất tôi có thể làm là tiếp tục cho bé các lựa chọn lành mạnh. Tôi hướng dẫn bé không uống trà đóng chai, nước có ga, tránh các thực phẩm ăn liền, động viên bé ăn nhiều rau quả...

Tập trung vào những điều tích cực

Tôi dạy bé tập trung vào những điều hay, những điều tích cực, không suy nghĩ tiêu cực, không tập trung vào những điều không mong muốn.
***
Homeschooling là một lối sống. Tôi sẽ tiếp tục dạy con trên nền tảng này và đưa ra những thay đổi phù hợp tùy vào độ tuổi bé, cũng như những gì tôi học thêm được. Gia đình bạn, cho dù homeschool hay không, cũng có thể chủ động dạy bé các giá trị sống trong đời sống hàng ngày. Hãy nhớ rằng trường học không chịu trách nhiệm về việc con bạn học được những giá trị sống nào. Trên thực tế, một trường học thông thường chủ yếu đề cao các thành quả được đánh giá trên điểm số. Điểm số hay các con số khác có thực sự phản ánh được những đứa trẻ?